Ο γιατρός που έσωσε τον κόσμο από την ευλογιά με το πείραμα σε ένα οχτάχρονο παιδί

  Ο Edward Jenner άλλαξε την ιστορία με ένα τολμηρό πείραμα σε παιδί και άνοιξε τον δρόμο για την οριστική εξαφάνιση της ευλογιάς.

Η ευλογιά ήταν το πιο σκληρό πρόσωπο του θανάτου. Δεν υπήρχε οικογένεια χωρίς απώλειες. Παιδιά, μητέρες, άντρες, όλοι μπορούσαν να χαθούν μέσα σε λίγες μέρες. Όσοι επέζησαν κουβαλούσαν σημάδια στο δέρμα που τους ακολουθούσαν για μια ζωή. Ο Edward Jenner μεγάλωσε σε χωριό της Αγγλίας και δεν είχε πίσω του ούτε πανεπιστήμια ούτε δόξα. Είχε μόνο τα μάτια του και την επιμονή να παρατηρεί. Έβλεπε ότι οι γυναίκες που έπιαναν στα χέρια τους αγελάδες και κόλλαγαν την ήπια αρρώστια cowpox δεν αρρώσταιναν ποτέ από ευλογιά. Αυτό το «παράξενο» φαινόμενο του κόλλησε στο μυαλό.

Η σκέψη του ήταν ωμή. «Αν πάρω λίγη ουσία από τις φουσκάλες και τη βάλω σε κάποιον, μήπως δεν κολλήσει ποτέ την αρρώστια;». Δεν είχε θεωρίες για ιούς. Είχε μόνο την παρατήρηση και το θάρρος να τη δοκιμάσει.

Το 1796 πήρε πύον από το χέρι μιας νεαρής, της Sarah Nelmes. Το είχε κολλήσει από μια αγελάδα που όλοι στο χωριό φώναζαν Blossom. Ο Jenner άνοιξε το μπράτσο του μικρού James Phipps, οχτώ χρονών, και έβαλε μέσα το υγρό. Το παιδί αρρώστησε ελαφρά, αλλά ανάρρωσε γρήγορα. Σαν να μην είχε συμβεί τίποτα.

Μετά ήρθε το ακραίο βήμα. Ο Jenner μολύνει σκόπιμα το ίδιο παιδί με ευλογιά. Ρίσκο τεράστιο· θα μπορούσε να πεθάνει μπροστά στα μάτια του. Όμως ο James έμεινε υγιής. Και στις επόμενες δοκιμές πάλι το ίδιο. Κάτι πρωτόγνωρο είχε μόλις γεννηθεί: ο εμβολιασμός. Η είδηση απλώθηκε και οι αντιδράσεις ήταν άγριες. Σκίτσα στις εφημερίδες έδειχναν ανθρώπους με κέρατα και ουρές αγελάδων. Οι γιατροί τον κατηγορούσαν ότι έπαιζε με τη ζωή των ασθενών. Ο Jenner όμως δεν σταμάτησε. Η φήμη του εξαπλωνόταν πιο γρήγορα από τις γελοιογραφίες.

Ο Ναπολέων, την ώρα που πολεμούσε την Αγγλία, εμβολίασε ολόκληρο τον στρατό του. Όταν ο Jenner του ζήτησε να αφήσει ελεύθερους Βρετανούς αιχμαλώτους, ο αυτοκράτορας το έκανε χωρίς δεύτερη σκέψη. Είπε μάλιστα πως δεν μπορούσε να αρνηθεί τίποτα σε «αυτόν που νίκησε την ευλογιά». Το 1803 ξεκίνησε η αποστολή Balmis. Ισπανοί γιατροί πήραν μαζί τους εικοσιδύο παιδιά που μετέφεραν το εμβόλιο από μπράτσο σε μπράτσο, για να μην χαθεί η «ζωντανή» ανοσία. Με αυτόν τον πρωτόγονο τρόπο έφτασαν ως την Αμερική και την Ασία. Μια εκστρατεία σωτηρίας χωρίς προηγούμενο.

Στο σπίτι του στο Berkeley, ο Jenner έστησε ένα μικρό ξύλινο κτίσμα που το βάφτισε Temple of Vaccinia. Εκεί, με τα δικά του χέρια, εμβολίαζε τους φτωχούς χωρίς να ζητά χρήματα. Το χωριό τον έβλεπε άλλοτε με φόβο κι άλλοτε με ευγνωμοσύνη.

Χρειάστηκαν χρόνια για να καταλάβει ο κόσμος τι είχε γίνει. Το 1840 η παλιά επικίνδυνη πρακτική variolation απαγορεύτηκε. Από το 1853 οι εμβολιασμοί έγιναν υποχρεωτικοί. Έναν αιώνα μετά, το 1980, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε κάτι που κανείς δεν φανταζόταν: η ευλογιά είχε εξαλειφθεί για πάντα.

Δεν ήταν άγιος. Σήμερα θα τον έκριναν για το πείραμα σε παιδί. Αλλά εκείνος, χωρίς να ξέρει τι είναι ιός ή μικρόβιο, κατάφερε με μια απλή παρατήρηση και την τόλμη του να αλλάξει την ιστορία της ανθρωπότητας.

 

ΠΗΓΗ