Ο λήσταρχος του Ολύμπου που σκοτώθηκε σε μάχη 8 ωρών και έγινε έκθεμα στο Εγκληματολογικό Μουσείο

 Έγινε ο πιο διάσημος λήσταρχος του Ολύμπου και το όνομά του ζει μέχρι σήμερα.

Κανείς δεν μπορούσε να κινηθεί στον Όλυμπο χωρίς να κοιτάζει πίσω του. Οι κάτοικοι της Κοζάνης, της Ελασσόνας και των Πιερίων είχαν μάθει να ζουν με τον φόβο του. Τον έλεγαν Φώτη Γιαγκούλα. Και δεν ήταν απλώς λήσταρχος. Ήταν ένας ολόκληρος θρύλος με σάρκα, οστά και μαχαίρι που είχε και όνομα: Παρδάλα.

Γεννήθηκε στο χωριό Μεταξάς Κοζάνης και μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον που θεωρούσε τους λήσταρχους κάτι παραπάνω από εγκληματίες. Τους έβλεπαν σαν αντάρτες, σαν ήρωες της Ρούμελης και της Ηπείρου, σαν αρματολούς που αρνήθηκαν να γίνουν υπάλληλοι. Ο Γιαγκούλας όμως δεν έμεινε στον ρομαντισμό. Πέρασε στη βία, στη δολοφονία, στην οργάνωση ένοπλων ομάδων.

Η συμμορία του είχε μετατρέψει τον μισό Όλυμπο σε άντρο φόβου. Έστηνε ενέδρες, λήστευε, απήγαγε. Οι ορειβάτες, που εκείνη την εποχή ήταν ακόμα ελάχιστοι, τον ανέφεραν ως πραγματικό κίνδυνο στις αναφορές τους. Δεν είχε πια τίποτα να χάσει. Και το ήξερε.

Ήταν φίλος με έναν άλλο διαβόητο: τον Θωμά Καντάρα. Μαζί όργωσαν τα βουνά της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας. Όμως, το τέλος δεν ήρθε σε μια ενέδρα. Ήρθε σε μάχη, και μάλιστα σε μια από τις πιο παρατεταμένες και αιματηρές της εποχής. Οκτώ ώρες κράτησε η συμπλοκή στην Κλεφτόβρυση του Ολύμπου, στις 20 Σεπτεμβρίου 1925.

Εκεί, οι χωροφύλακες τον περικύκλωσαν. Ο Γιαγκούλας σκοτώθηκε μαζί με τον στενό του συνεργάτη Πάντο Μπαμπάνη. Μαζί τους έπεσε κι ένας άλλος λήσταρχος, ο Τσαμήτρας. Σκοτώθηκε και ο χωροφύλακας Κωνσταντίνος Σαλιώρας. Ήταν η τελευταία μάχη μιας εποχής που έσβηνε.

Οι αρχές αποφάσισαν να δώσουν ένα σαφές μήνυμα. Τα κεφάλια των Γιαγκούλα και Μπαμπάνη τοποθετήθηκαν σε κοντάρια και εκτέθηκαν δημόσια στην Κατερίνη, μπροστά στο δικαστήριο. Ήταν μια φρικτή, αλλά συνηθισμένη τότε πρακτική για τον «παραδειγματισμό» των υπολοίπων.

Σήμερα, σχεδόν έναν αιώνα μετά, το κεφάλι του Φώτη Γιαγκούλα –ταριχευμένο– εκτίθεται στο Εγκληματολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίπλα του, το μαχαίρι του. Η Παρδάλα. Το όπλο με το οποίο πιστεύεται πως σκότωσε τουλάχιστον 54 ανθρώπους.

Ο λήσταρχος έγινε ήρωας για κάποιους, φόβος για άλλους. Κι η μνήμη του πλανάται ακόμα στα δάση του Ολύμπου, σαν μια φωνή που μιλά για μια εποχή όπου η δικαιοσύνη και η παρανομία βάδιζαν στο ίδιο μονοπάτι.

 

ΠΗΓΗ