Αλκοόλ και εφηβεία

Ο όρος αλκοόλ και εφηβεία προκαλεί όλο και μεταλύτερη ανησυχία τα τελευταία χρόνια μιας και η κατανάλωση οινοπνεύματος από νεαρά άτομα αυξάνεται διαρκώς.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ηλικία έναρξης της χρήσης αλκοόλ εντοπίζεται γύρω στα 12 έτη.  Μάλιστα, το YRBS (Youth Risk Behavior Surveillance System) αναγράφει πως το 39% των εφήβων ανέφερε συνεχιζόμενη κατανάλωση αλκοόλ και το 22% επεισόδια κατάχρησης (κατανάλωση πάνω από 5 αλκοολούχων ποτών σε μία περίσταση).  

Παράγοντες που συντελούν στην κατανάλωση αλκοόλ 
 

Διαφήμιση  

Βασικός παράγοντας που επηρεάζει τους έφηβους & τους ωθεί στην κατανάλωση αλκοολούχων ποτών είναι η διαφήμιση.

Πολλές φορές, η διαφήμιση δημιουργεί λανθασμένα πρότυπα, παρουσιάζοντας την κατανάλωση αλκοόλ ως μέσο επιτυχίας στις κοινωνικές σχέσεις. Δεκάδες διαφημιστικά σποτ στα social media προβάλλουν μόνο τα θετικά στη χρήση αλκοόλ, χωρίς να αναφέρουν τις αρνητικές επιδράσεις στην υγεία. 

Αλκοόλ και εφηβεία: Ο ρόλος της οικογένειας και ο κοινωνικός περίγυρος 

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν αποτελούν η οικογένεια και οι συνομήλικοι. Οι δυσλειτουργικές οικογενειακές σχέσεις, οι αντιπαραθέσεις ή μία σοβαρή ασθένεια, καθώς και το ιστορικό αλκοολισμού μπορούν να ωθήσουν έναν έφηβο στον εθισμό. 

Τέλος, η ανάγκη ένταξης σε ένα κοινωνικό σύνολο και η επιθυμία δοκιμής νέων πραγμάτων οδηγούν στην αύξηση του προβλήματος. Ο επηρεασμός από τους συνομήλικους και η τάση του να συνδέεται η χρήση αλκοόλ με τη μόδα έχει αρνητικές επιπτώσεις. 

Έχει αποδειχθεί ότι στην εφηβεία η μετάβαση από τη χρήση στην κατάχρηση και τελικά στην εξάρτηση γίνεται με γρηγορότερους ρυθμούς απ’ ό,τι στους ενηλίκους. 

Αλκοόλ και εφηβεία : Οι αρνητικές επιδράσεις της κατάχρησης

Μη ικανοποιητική ανάπτυξη 

Η εφηβεία είναι μία περίοδος κατά την οποία τα άτομα αναπτύσσονται. Η σωστή ανάπτυξη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σωστή θρέψη και όσοι κάνουν κατάχρηση αλκοόλ πάσχουν από πολλές θρεπτικές ανεπάρκειες. Κατά κανόνα, η υπερβολική κατανάλωση αιθανόλης οδηγεί σε διαταραχή της απορρόφησης αλλά και σε μεταβολικές αλλαγές. 

Οι πιο συνηθισμένες ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών είναι το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, το κάλιο, αλλά και οι βιταμίνες, κυρίως του συμπλέγματος B. Συγκεκριμένα η Β1 (θειαμίνη) και η Β6 (πυριδοξίνη), λόγω εκφύλισης του κεντρικού και του περιφερικού νευρικού συστήματος. 

Ο συνδυασμός αλκοόλ και εφηβεία προκαλεί διαταραχή ψυχικής υγείας 

Οι έφηβοι είναι περισσότερο ευάλωτοι και διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εθισμού στο αλκοόλ. Μάλιστα, στους νέους, το αποτέλεσμα της κατάχρησης του αλκοόλ είναι η διαταραχή της ψυχικής υγείας και τα κοινωνικά προβλήματα.

Η αλλαγή της συμπεριφοράς αποτελεί συχνό φαινόμενο που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους όπως:

• σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη
• απόπειρες αυτοκτονίας
• χρήση συννοσηρών ουσιών

Αλλοιώσεις στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου 

Η κατανάλωση αλκοόλ κατά την εφηβεία συνδέεται με διάφορες ψυχοφυσικές τροποποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων λειτουργικών και δομικών αλλαγών στον εγκέφαλο, που μπορεί να επιμείνουν μέχρι την ενηλικίωση.

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει επιβλαβείς επιπτώσεις της πρόωρης κατανάλωσης αλκοόλ στην ανάπτυξη του εγκεφάλου που σχετίζονται, για παράδειγμα, με τις μαθησιακές ικανότητες. 

Αλκοόλ και εφηβεία και παχυσαρκία 

Εάν αναλογιστούμε πως 1 ml αλκοόλης αποδίδει 7 θερμίδες, μπορούμε να καταλάβουμε πως τα άτομα που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ είθισται να προσλαμβάνουν περισσότερες θερμίδες από αυτές που πραγματικά χρειάζεται ο οργανισμός τους. Αυτό οδηγεί σε υπερβάλλον σωματικό λίπος και τελικώς στην παχυσαρκία.

Η παχυσαρκία είναι μία νόσος  που συνδέεται άρρηκτα με:

• καρδιαγγειακά προβλήματα (π.χ. έμφραγμα του μυοκαρδίου)
• μεταβολικές διαταραχές (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2)
• ηπατικά προβλήματα (π.χ. λιπώδης διήθηση ήπατος)
• διάφορους τύπους καρκίνου (π.χ. καρκίνος παχέος εντέρου)

Αύξηση κινδύνου εξάρτησης από το αλκοόλ στην ενήλικη ζωή 

Η πρώιμη κατάχρηση αλκοόλ μπορεί αυξήσει σε μεγάλο βαθμό τις πιθανότητες αλκοολισμού στην ενήλικη ζωή και αυτό να οδηγήσει σε σοβαρές παθολογικές καταστάσεις που απειλούν την υγεία. Οι παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με την κατάχρηση αιθανόλης είναι κυρίως τα κακοήθη νεοπλάσματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και η κίρρωση του ήπατος. 

Καταληκτικά, για όλους τους παραπάνω λόγους, οι γονείς, αλλά και ο περίγυρος των έφηβων ατόμων, οφείλουν να συζητάνε και να ενημερώνουν τους νέους για την απαιτούμενη προσοχή που πρέπει να δώσουν στη λήψη του αλκοόλ.  

 πηγή

Ελισάβετ Φασούλα / Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Βιβλιογραφικές πηγές

• Biesalski H. & Grimm P, 2008. «Εγχειρίδιο Διατροφής»
• Judith E. Brown, 2016. «Η διατροφή στον κύκλο της ζωής»
• Inchley, J., & World Health Organization. Regional Office for Europe. (2018). Adolescent alcohol-related behaviours : trends and inequalities in the WHO European Region, 2002-2014. World Health Organization, Regional Office for Europe